Zastanawiasz się, jak sprawdzić, czy masz ADHD? Nawet jeśli w dzieciństwie nie zostałeś zdiagnozowany, objawy mogą dawać o sobie znać również w dorosłym życiu. Sprawdź, na jakie oznaki zwrócić uwagę i jakie kroki podjąć w celu uzyskania diagnozy.
Czy ktoś zadał Ci pytanie, czy masz ADHD? Może nawet sam się nad tym zastanawiałeś.
Pewność co do tego, czy masz ADHD, daje tylko diagnoza psychiatryczna lub psychologiczna (psycholog diagnosta) . Wynika to z faktu, że zaburzenie to ma wiele potencjalnych objawów, które łatwo można pomylić z symptomami innych chorób lub zaburzeń, takich jak depresja czy lęk.
Zastanawiasz się, czy powinieneś udać się na badanie? Jeśli dostrzegasz u siebie większość poniższych objawów, zdecydowanie powinieneś udać się do specjalisty.
Często słyszysz, że jesteś roztargniony i zapominasz o wszystkim?
Każdemu się zdarza, że czasami nie pamięta, gdzie położył klucze do samochodu czy telefon. Jednak gdy takie sytuacje zdarzają się regularnie, może to być objaw ADHD. Osoby z tym zaburzeniem często marnują czas na poszukiwanie okularów, portfeli, telefonów i innych przedmiotów. Mogą także zapominać o konieczności oddzwonienia, opłaceniu rachunków czy dotarciu na umówione spotkania.
Ludzie narzekają, że nie słuchasz
Jeśli ludzie często narzekają, że nie słuchasz, może to być jeden z objawów związanych z ADHD. Osoby z tym zaburzeniem mogą mieć trudności z utrzymaniem uwagi w trakcie rozmów, co prowadzi do wrażenia, że nie są w pełni zaangażowane w słuchanie. To często wynika nie tyle z niechęci czy braku zainteresowania, ile z trudności w skupieniu uwagi przez dłuższy czas.
Jak sprawdzić, czy mam ADHD? Często się spóźniasz
Częste spóźnianie się może być również jednym z objawów. Osoby, u których występuje ten stan często mają trudności z zarządzaniem czasem i planowaniem, co skutkuje problemami z punktualnością. Może to wynikać z tendencji do rozpraszania się, niedoszacowaniu czasu potrzebnego na wykonanie zadania lub z trudności w rozpoczęciu i zakończeniu działań zgodnie z planem.
Masz problemy z koncentracją
Osoby z tym zaburzeniem mogą doświadczać trudności w utrzymaniu uwagi na jednym zadaniu, łatwo ulegać rozproszeniom, a także mogą mieć problem z wykonaniem zadań wymagających dłuższego skupienia. Te wyzwania mogą wpływać na różne aspekty życia, od pracy zawodowej, przez naukę, po codzienne czynności.
Depresja, lęk i uzależnienia mogą także wpływać na Twoją zdolność koncentracji, a wiele osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej zmaga się z jednym lub więcej z tych problemów. Lekarz będzie zadawał Ci pytania, by ustalić przyczyny Twoich trudności z koncentracją.
Dodatkowo, osoby z ADHD mogą doświadczać tzw. „nadmiernego skupienia” (hyperfocus), czyli zjawiska, w którym osoba tak intensywnie skupia się na jednej aktywności, że traci świadomość otoczenia i innych obowiązków. Mimo że może to wydawać się sprzeczne z problemami z koncentracją, obie te tendencje mogą współistnieć w ramach tego samego zaburzenia.
Rozpoczynasz i nie kończysz zadań
Zostawianie rzeczy niezrobionych może być wynikiem problemów z uwagą i pamięcią, które utrudniają zarówno rozpoczęcie, jak i dokończenie projektów, szczególnie tych wymagających intensywnej koncentracji. Ten objaw jest charakterystyczny dla osób z ADHD, ale może być również sygnałem depresji. Często osoby z tym syndromem podejmują wiele zadań jednocześnie, lecz mają trudności z ich zakończeniem z powodu rozpraszających bodźców lub zmieniających się priorytetów.
Miałeś problemy z zachowaniem jako dziecko
Aby otrzymać diagnozę jako dorosły, często konieczne jest stwierdzenie problemów z uwagą lub innych objawów w dzieciństwie, nawet jeśli w tamtym okresie nie została postawiona formalna diagnoza.
W dzieciństwie ludzie mogli oskarżać Cię o lenistwo. Możliwe również, że Twoje trudności były błędnie interpretowane jako depresja lub lęk.
Jeśli w dzieciństwie zdiagnozowano u Ciebie ADHD, zaburzenie to towarzyszy Ci nadal. Choć objawy mogą ewoluować wraz z wiekiem, osoby, u których rozpoznano ADHD nie „wyrastają” z tego zaburzenia.
Brak kontroli impulsów
To więcej niż spontaniczne decyzje, jak impulsywny zakup przy kasie. Objawia się on podejmowaniem działań bez przemyślenia konsekwencji, na przykład przejeżdżaniem na czerwonym świetle, licząc na to, że nic złego się nie stanie, czy mówieniem wszystkiego, co przyjdzie do głowy, nawet jeśli sytuacja wymaga zachowania dyskrecji. Możesz często działać pod wpływem chwili, ignorując potencjalne ryzyko lub negatywne skutki swoich działań.
Nie możesz się zorganizować
Osoby z tym syndromem często mają trudności z zarządzaniem codziennymi zadaniami, planowaniem i przestrzeganiem ustalonych harmonogramów. Może to objawiać się chaosem w zarządzaniu czasem, problemami z utrzymaniem porządku w przestrzeniach osobistych czy zawodowych, a także trudnościami w ustalaniu ważności zadań. Trudności organizacyjne mogą prowadzić do przeciążenia pracą i stresu, gdyż możesz odczuwać, że wszystkie zadania są równie pilne i ważne, co sprawia, że trudno jest Ci skoncentrować się na realizacji konkretnych celów.
Jesteś nadpobudliwy
Niespokojność jest jednym z częstych objawów ADHD, szczególnie w jego hiperaktywno-impulsywnym typie. Możesz wykazywać stałą potrzebę ruchu, trudności z pozostaniem w bezruchu przez dłuższy czas, czy też ciągłe „bębnienie” palcami lub potrząsanie nogą. Ta niespokojność może objawiać się także w ciągłej zmianie tematów rozmów, przerywaniu innym, czy też przełączaniu się między zadaniami bez ich ukończenia, co dodatkowo potęguje problemy z koncentracją i organizacją.
Masz trudności z kontrolowaniem emocji
Osoby z ADHD często mogą wykazywać zmienność nastrojów lub bywać rozdrażnione, co objawia się częstym wyrażaniem frustracji, odczuwaniem braku motywacji, a nawet skłonnościami do gwałtownych wybuchów złości. Zaburzenie to może wpływać na trudności w regulacji emocji, co sprawia, że trudniej jest zachować spokój lub odpowiednie zachowanie w sytuacjach stresowych.
Emocje mogą być intensywne i trudne do kontrolowania, co często prowadzi do konfliktów interpersonalnych lub problemów w pracy czy w szkole. Ponadto, impulsywność charakterystyczna dla tego zaburzenia może skutkować pochopnymi reakcjami emocjonalnymi, które mogą być niewspółmierne do sytuacji.
Jak sprawdzić, czy mam ADHD?
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi nie jest zaburzeniem ograniczającym się wyłącznie do dzieciństwa. Około 60% osób, które miały ADHD w dzieciństwie, nadal doświadcza jego objawów w dorosłości.
Jednakże, aż trzy czwarte dorosłych z ADHD nie było świadomych swojego stanu w dzieciństwie. To oznacza, że nie powinieneś wykluczać możliwości posiadania ADHD w dorosłości tylko dlatego, że nie byłeś tego świadom jako dziecko. Zaburzenie to było obecne już w dzieciństwie, ale nie zostało zdiagnozowane.
Zaburzenie to nie pojawia się nagle z dnia na dzień. Często nowe życiowe obowiązki, które przekraczają możliwości adaptacyjne, mogą uwypuklić problem. Może zdarzyć się, że osoba z ADHD dobrze radziła sobie w szkole podstawowej czy średniej, ale napotyka trudności w wyższej edukacji, pracy zawodowej czy relacjach, gdzie wymagania są większe i bardziej złożone.
Ten punkt krytyczny, czyli moment zdiagnozowania ADHD, zależy od rodzaju objawów i tego, jak skutecznie sobie z nimi radzisz. Osoby, które są bardziej nadpobudliwe i impulsywne, często są diagnozowane w dzieciństwie, gdyż ich zachowanie może być bardziej widoczne i destrukcyjne w środowisku szkolnym. Z kolei jeśli Twoim głównym problemem było skupienie uwagi, a zachowanie nie wzbudzało większych podejrzeń, mogłeś przejść przez dzieciństwo niezdiagnozowany.
Kobiety często dowiadują się o występowaniu zaburzenia dopiero na studiach lub jeszcze później, co jest szczególnie prawdopodobne, gdy mają wysokie IQ. Wysokie zdolności intelektualne mogą maskować niektóre objawy, ponieważ osoba jest w stanie kompensować trudności. „Nadpobudliwość” u kobiet może być mniej zauważalna, gdyż często jest bardziej wewnętrzna, a objawy ADHD mogą być interpretowane jako typowe zachowanie.
Objawy ADHD u dorosłych mogą objawiać się w różnych formach, w tym:
- niepokój,
- impulsywne działania,
- trudności w skupieniu uwagi podczas pracy,
- problemy z utrzymaniem porządku w domu lub w miejscu pracy,
- kłopoty z ustalaniem priorytetów zadań, planowaniem i zarządzaniem czasem,
- złość, drażliwość lub częste zmiany nastroju,
- problemy z wielozadaniowością,
- trudności w radzeniu sobie ze stresem,
- częste mówienie,
- wiercenie się lub potrzeba częstszego niż u innych poruszania się,
- łatwość nawiązywania przyjaźni, ale trudności w ich utrzymaniu,
- konieczność pracy cięższej lub dłuższej niż inni, aby osiągnąć podobne wyniki.
ADHD i inne problemy psychiczne
Tak jak w przypadku dzieci, dorośli z ADHD również często są narażeni na różne zaburzenia psychiczne. Wśród dorosłych mogą to być między innymi:
- zaburzenia osobowości,
- zaburzenia związane z używaniem substancji,
- zaburzenia lękowe,
- przerywane zaburzenia eksplozywne,
- zaburzenia uczenia się,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
Dorośli z ADHD mogą częściej doświadczać również innych zaburzeń neurorozwojowych, takich jak zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Objawy ADHD u dorosłych często przypominają lub są mylone z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja czy stany lękowe. Lekarz zazwyczaj zasugeruje dokładne przemyślenie wszelkich objawów z dzieciństwa, aby określić, czy doświadczane trudności wynikają z ADHD czy mogą mieć inną przyczynę.
Jak sprawdzić, czy mam ADHD? Diagnoza ADHD u dorosłych
Aby zdiagnozować ADHD u osoby dorosłej, konieczne jest spełnienie następujących kryteriów:
- objawy muszą być obecne przed 12. rokiem życia,
- objawy muszą pojawiać się w co najmniej dwóch różnych środowiskach, takich jak dom, praca, szkoła lub w trakcie innych aktywności,
- objawy nie mogą być wywołane przez inne zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia lękowe czy depresja,
- objawy nie mogą być lepiej wyjaśnione przez inne podstawowe schorzenia, na przykład choroby tarczycy.
Zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który ma doświadczenie w pracy z dorosłymi z ADHD, jak i specjaliści tacy jak psycholog diagnosta, psychiatra, mogą pomóc Ci ustalić, czy spełniasz kryteria diagnostyczne dla ADHD. Będą również badać, czy Twoje objawy mogą być wynikiem innego schorzenia.
Nie istnieje pojedynczy test diagnostyczny na ADHD. Zamiast tego, psychiatra lub psycholog diagnosta zbiera informacje na temat rodzaju i liczby Twoich objawów, momentu ich pierwszego pojawienia się, czasu trwania oraz stopnia ich nasilenia.
Aby zdiagnozować ADHD, konieczne jest stwierdzenie obecności wielu objawów, a nie tylko jednego lub dwóch. Diagnoza może być stawiana w sytuacji, gdy zaczynasz nową pracę i masz trudności z dotrzymaniem terminów, lub gdy relacje partnerskie są zagrożone z powodu braku wiarygodności w dotrzymywanie obietnic.
Jak sprawdzić, czy mam ADHD? Genetyka
ADHD często ma podłoże genetyczne i jest przekazywane w rodzinie. Badania sugerują, że aż 75% ryzyka wystąpienia tego zaburzenia można przypisać czynnikom genetycznym. Możesz zauważyć, że podobne symptomy mogły występować u jednego z Twoich rodziców. Lekarz, podczas diagnozy, może zapytać o historię ADHD w Twojej rodzinie, co może pomóc w lepszym zrozumieniu Twojej sytuacji.
Jak żyć z ADHD?
Chociaż niektórzy dorośli z ADHD mogą doświadczać licznych wyzwań, inni traktują swoje ADHD jako atut. Wiele osób dorosłych uważa, że ich zaburzenie przyczynia się do zwiększonej kreatywności i energii, co przynosi im korzyści na przestrzeni całego życia.
Jeśli okaże się, że masz ADHD, może wywołać to u Ciebie mieszane uczucia – ulgę, że wreszcie rozumiesz przyczyny swoich trudności, ale także żal za przegapione okazje czy popełnione błędy. Terapia indywidualna może pomóc uporządkować te emocje i nauczyć się żyć z nową diagnozą.
Jeśli jesteś w związku, rozpoczęcie terapii dla par może być korzystne, aby razem zrozumieć, jak ADHD wpłynęło na Wasze relacje i jak można wspólnie pracować nad przyszłością.
Życie z ADHD to proces, który trwa całe życie, ale może również stać się okazją do odkrywania i wykorzystywania swoich mocnych stron. Praca nad akceptacją słabości i skupienie na tym, w czym jesteś dobry, może przynieść znaczne korzyści. Szukaj aktywności, które pasują do Twoich umiejętności, jednocześnie delegując innym zadania, które mogą być dla Ciebie trudniejsze. Z czasem możesz odkryć, że czujesz się pewniej i bardziej komfortowo z własną tożsamością i zdolnościami.
Jak sprawdzić, czy mam ADHD? Umów wizytę w Poradni FOCUS
Jeśli jesteś dorosłą osobą i podejrzewasz u siebie ADHD, nasza poradnia jest doskonałym miejscem, by rozpocząć proces diagnostyczny. Specjalizujemy się w diagnozowaniu ADHD u dorosłych i dysponujemy zespołem doświadczonych specjalistów, którzy podchodzą do każdego pacjenta z empatią.
W poradni Focus stosujemy nowoczesne metody diagnostyczne, które pozwalają nam precyzyjnie ocenić Twoje indywidualne potrzeby i wyzwania. Dokładamy wszelkich starań, by proces diagnostyczny był komfortowy i dostosowany do Twoich potrzeb.
Rozumiemy, że diagnoza ADHD u dorosłych może być trudnym doświadczeniem, dlatego oferujemy wsparcie na każdym kroku – od pierwszej wizyty, przez postawienie diagnozy, aż po dalszą terapię.
Decyzja o podjęciu diagnostyki to kluczowy krok ku lepszemu zrozumieniu siebie. W naszej poradni uzyskasz nie tylko diagnozę, ale także dostęp do szerokiej gamy usług terapeutycznych. Oferujemy sesje indywidualne, terapie dla par oraz wsparcie edukacyjne dla Ciebie i Twoich bliskich, co pomoże Ci skuteczniej radzić sobie z wyzwaniami dnia codziennego.
Zapraszamy do naszej Poradni – Diagnoza i terapia ADHD
Tagi: adhd, czy mam adhd, jak sprawdzić, czy mam adhd, jak sprawdzić, czy mam ADHD – diagnoza u dorosłych, jak rozpoznać adhd u dorosłych, objawy adhd u dorosłych, diagnoza adhd u dorosłych, oznaki adhd u dorosłych, objawy adhd u osób dorosłych