Potęga podświadomości czy siła nawyku?
A może efekt końcowy to coś więcej niż suma części?
Czy Ty też zastanawiałeś się skąd biorą się Twoje codzienne problemy? W znalezieniu odpowiedzi pomoże skrojona na miarę psychoterapia.
Słowa dla duszy
Słowo psychoterapia wywodzi się z greckich słów psyche – dusza i therapeia – przywracanie zdrowia chorym, leczenie.
Psychoterapia polega na leczeniu zaburzeń psychicznych i emocjonalnych bez użycia leków – poprzez rozmowę. Psychoterapia ma na celu osiągnięcie zmian pozwalających na zmniejszenie nasilenia lub usunięcie przykrych objawów.
Początki współczesnych terapii sięgają XIX wieku, kiedy powstały pierwsze nurty psychoterapii, takie jak psychoanaliza – teoria i metoda psychoterapii stworzona przez Sigmunda Freuda.
Nurty psychoterapii – rodzaje
Chociaż wszystkie nurty psychoterapii mają wspólny cel – pomoc pacjentom – ich metody i techniki mogą się znacznie różnić. Każde model w odmienny sposób tłumaczy też przyczynę doświadczanych trudności.
Psychoterapia psychodynamiczna
Model psychodynamiczny zakłada, że na nasze samopoczucie mają wpływ nieuświadomione treści myślenia i przeżywania. Podstawowe zjawiska jakie brane są pod uwagę przez przedstawicieli tego nurtu to konflikty wewnątrzpsychiczne (wraz z lękiem pojawiającym się w momencie ich wystąpienia) oraz mechanizmy obronne. Ustąpienie objawów i poprawa samopoczucia następuje w momencie uwolnienia się od tłumionych uczuć i uświadomienia sobie swoich prawdziwych potrzeb, pragnień i fantazji. Nieświadome treści powinny zostać uświadomione oraz zintegrowane w sposób niekonfliktowy, w postaci osobowości dojrzałej.
Pacjent, który osiągnie wgląd ma szansę przebudować własną osobowość.
Terapia psychodynamiczna zakłada, że na nasze samopoczucie mają wpływ nieuświadomione treści myślenia i przeżywania. Podstawowe zjawiska jakie brane są pod uwagę przez przedstawicieli tego nurtu psychoterapii to konflikty wewnątrzpsychiczne (wraz z lękiem pojawiającym się w momencie ich wystąpienia) oraz mechanizmy obronne.
Ustąpienie objawów i poprawa samopoczucia następuje w momencie uwolnienia się od tłumionych uczuć i uświadomienia sobie swoich prawdziwych potrzeb, pragnień i fantazji. Nieświadome treści powinny zostać uświadomione oraz zintegrowane w sposób niekonfliktowy, w postaci osobowości dojrzałej.
Pacjent, który osiągnie wgląd ma szansę przebudować własną osobowość.
Psychoterapia poznawczo – behawioralna
U podstaw terapii poznawczej leży twierdzenie, że przed uczuciami pojawiają się myśli. Niepożądane objawy powodują automatyczne, utarte schematy myślowe poddające się zmianie w procesie terapii. Ważnym założeniem terapii behawioralnej są zjawiska związane z warunkowaniem i uczeniem się. Zaburzenia psychiczne są więc wyuczonymi schematami zachowania. Ich leczenie ma polegać na zmianie tych zachowań.
W terapii ważniejszy od treści tego, co ma się zmienić jest sam proces zmiany. Polega ona na usunięciu patologicznych reakcji bądź też nauczeniu nowych zachowań zwiększających kontrolę nad reakcjami niepożądanymi.
Nurty psychoterapii – terapia humanistyczna
W koncepcjach humanistycznych znacznie większą uwagę zwraca się na teraźniejszość niż na przeszłość.
Najważniejsze są obecne przeżycia oraz znaczenia przypisywane aktualnie swoim doświadczeniom. Koncepcje humanistyczne zwracają również uwagę na zasoby jednostki, a nie tylko jej deficyty.
Podczas spotkań psychoterapeutycznych w terapii humanistycznej dąży się do ujawnienia przeżyć pacjenta, doświadczeniu ich na nowo, wprowadzeniu do świadomości oraz ich różnicowaniu. Nacisk kładzie się przede wszystkim na wzbudzanie uczuć.
Wywołanie pewnych emocji może w efekcie przyczynić się do powstania
nowych, bardziej adaptacyjnych zachowań.
Terapia systemowa
Innym modelem jest model systemowy, w którym podstawowym twierdzeniem jest to, że zachowanie człowieka możemy zrozumieć tylko w kontekście jego aktualnego środowiska społecznego.
Otaczający jednostkę system ma budowę hierarchiczną. Stanowią go elementy pozostające we wzajemnych relacjach. Interakcje te określają naturę i specyfikę systemu.
Teorie systemowe znalazły zastosowanie głównie w wyjaśnianiu zaburzeń psychicznych w odniesieniu do teorii opisujących funkcjonowanie rodziny oraz w formie terapii rodzin. Ta zaś koncentruje się w znacznej mierze na teraźniejszości oraz wyobrażeniach o przyszłości.
A może to i to?
Z uwagi na trudności w zbudowaniu jednej powszechnej teorii, integracja szkół psychoterapeutycznych nie jest zadaniem łatwym. Mimo tego, wiele terapeutów jest skłonnych do łączenia w swojej pracy różnych modeli terapeutycznych – ten sposób pracy przedstawia model integracyjny. Przedstawiciele podejścia integrującego są zdania, że o efektywności psychoterapii nie decyduje wybór określonej teorii czy techniki terapeutycznej, lecz pewne wspólne i uniwersalne
dla wszystkich modeli terapeutycznych zjawiska takie jak na przykład właściwa relacja terapeutyczna.
Wielość szkół psychoterapeutycznych, a co za tym idzie technik pracy czy sposobów wyjaśniania mechanizmów powstawania zaburzeń psychicznych powoduje, że oddziaływania terapeutyczne można indywidualnie dopasowywać do potrzeb pacjenta.
Oprócz modelu terapeutycznego można dostosować również samą formę prowadzenia terapii.
Wciąż nie dowierzasz, że rozmowa z psychologiem może leczyć?
To dlaczego tak się dzieje, wytłumaczę Ci szerzej tutaj.
Znaczenie psychoterapii
Praktyka pracy w gabinecie pokazuje, że wielu pacjentów po raz pierwszy w życiu ma okazję doświadczyć w nim wyjątkowego bezpieczeństwa emocjonalnego w kontakcie z drugim człowiekiem. Znajdują również zrozumienie i poczucie, że to co przeżywają jest uzasadnione, a nie stanowi jedynie ich wymysłu, czy jak mówią – użalania się nad sobą.
Pacjenci często są zaskoczeni tym, że w czterech ścianach gabinetu zawsze otrzymają akceptację i zrozumienie niezależnie z jakim problem przyjdzie im się mierzyć. Mogą mieć pewność, że nie będą oceniani.
Dalej nie wiesz czy warto odwiedzić gabinet psychoterapii?
Jest jeszcze jedna rzecz.
Doświadczenie szczególnego rodzaju relacji z terapeutą buduje właściwe relacje z samym sobą. Pozwala to na głębsze spojrzenie w głąb siebie, budowanie zaufania do swoich wyborów oraz poznanie własnego sposobu przeżywania i reagowania.
Jak myślisz, jakie to uczucie w pełni ufać samemu sobie?
mgr Natalia Szarapow
psycholog, trener, szkoleniowiec