Koślawe kolana u dziecka – kiedy się martwić?

W kolanach koślawych kończyny dolne zwracają się do wewnątrz, powodując, że kolana stykają się, podczas gdy kostki pozostają rozstawione. Choć częściej występują u dziewcząt, chłopcy również mogą doświadczyć tego problemu. W artykule przyjrzymy się przyczynom, objawom i metodom leczenia koślawych kolan u dzieci, aby pomóc rodzicom lepiej zrozumieć ten stan i skutecznie wspierać rozwój swojej pociechy.

Spis treści:

koślawe kolana u dziecka, koślawość kolan u dziecka

Czym są koślawe kolana u dziecka?

Koślawe kolana to stan, w którym kolana przechylają się do wewnątrz, podczas gdy kostki pozostają rozstawione. Stan ten występuje nieco częściej u dziewcząt, jednak również może rozwijać się u chłopców. Kolana koślawe to wada stawów kolanowych polegająca na odchyleniu od linii środkowej ciała. Sytuacja ta ma miejsce kiedy rzut osi obciążenia stawów jest inny niż prawidłowy. Punkt styku osi mechanicznej powinien oscylować w trzech punktach:

  • środek głowy kości udowej, 
  • środek stawu kolanowego,
  • drugi palec u stopy. 

Następstwem nieleczonego problemu jest odchylenie doboczne osi mechanicznej stopy, powodujące nieprawidłowe obciążenia i przeciążenia stawów. Długotrwałe przeciążenie prowadzi do powstawania stanów zwyrodnieniowych, uszkodzenia kości, łąkotek i więzadeł.

Koślawe kolana są zazwyczaj częścią normalnego wzrostu i rozwoju dziecka. Większość małych dzieci przechodzi przez okres, w którym kolana są koślawe, chociaż u niektórych dzieci jest to bardziej widoczne.

W rzadkich przypadkach, mogą wskazywać na chorobę kości, szczególnie jeśli pojawiają się po raz pierwszy, gdy dziecko ma 6 lat lub więcej.

Zarezerwuj wizytę

Koślawe kolana a rozwój dziecka

Wiele dzieci przechodzi przez etapy łukowatych nóg i koślawych kolan we wczesnych latach życia. W miarę jak ich nogi rosną i stają się silniejsze, większość dzieci wyrasta zarówno z łukowatych nóg, jak i koślawych kolan.

Uderzanie kolan u niemowląt

Koślawe kolana nie są typowe u niemowląt. Jednak wiele niemowląt ma łukowate nogi, stan, w którym obie nogi wyginają się na zewnątrz, aż do około 24 miesiąca życia.

Stukanie kolanami u małych dzieci

Koślawe kolana zwykle stają się widoczne, gdy dziecko ma od 2 do 3 lat. Kolana mogą coraz bardziej przechylać się do wewnątrz do około 4 lub 5 roku życia.

Nogi dzieci zwykle wyrównują się w wieku około 7 lat. Niektóre dzieci mogą nadal mieć lekko koślawe kolana w okresie dojrzewania.

Jak sprawdzić czy dziecko ma koślawość kolan?

Zwróć uwagę, czy kolana dziecka są ustawione do wewnątrz, podczas gdy stopy pozostają w normalnej pozycji. W koślawości kolan kolana będą zbliżone do siebie, podczas gdy stopy są rozstawione.

Obserwuj, jak dziecko chodzi. Jeśli kolana są koślawe, może to wpłynąć na sposób chodzenia, powodując charakterystyczne „pukanie” kolanami. Sprawdź, czy nogi są symetryczne. Koślawość może powodować różnice w długości nóg lub asymetryczne ustawienie kolan.

Koślawe kolana u dziecka – przyczyny

Przyczyny koślawienie się kolan mogą być bardzo zróżnicowane.

Najczęściej występują u dzieci, do 8 roku życia. Wtedy najlepiej podjąć diagnostykę i wprowadzić rehabilitacje. Jest to wtedy łatwe do zdiagnozowania i wyleczenia dziecka, jeśli natomiast występuje ból potrzebna jest pilna konsultacja z ortopedą dziecięcym.

Kolejnymi przyczynami są:

  • otyłość osłabiająca stawy i wymagająca wymuszonej często niefizjologicznej pozycji,
  • wady stóp, predysponujące do nieproporcjonalnego obciążania kończyn dolnych,
  • zapalenia stawów,
  • urazy,
  • złamania kości,
  • uszkodzenie stref odpowiadających za wzrost.

Objawy koślawych kolan u dziecka

Widoczna zmiana w ustawieniu nóg:

  • Kolana stykają się lub przechylają do wewnątrz, podczas gdy kostki są oddzielone.
  • Widoczne jest wygięcie nóg w kształcie litery „X”.

Ból i dyskomfort:

  • Niektóre dzieci mogą odczuwać ból lub dyskomfort w kolanach, szczególnie po dłuższym okresie stania lub chodzenia.
  • Mogą występować bóle w biodrach, kostkach lub stopach, związane z nieprawidłowym ustawieniem nóg.

Problemy z chodem:

  • Dzieci z koślawymi kolanami mogą mieć nieco niezgrabny chód.
  • Chodzenie może być trudniejsze, a dziecko może się potykać lub przewracać.

Obrzęk i zaczerwienienie:

  • W niektórych przypadkach kolana mogą być lekko opuchnięte lub zaczerwienione.

Zmniejszona aktywność fizyczna:

  • Dziecko może unikać biegania, skakania i innych aktywności fizycznych z powodu dyskomfortu lub bólu.

Zmiany w postawie ciała:

  • Nieprawidłowe ustawienie kolan może wpływać na postawę całego ciała, prowadząc do problemów z kręgosłupem lub biodrami.
Przeczytaj również: Co zrobić, aby moje dziecko było pewniejsze siebie?

Kiedy rodzice powinni się martwić o koślawe kolana dziecka?

Jeśli Twoje dziecko ma koślawe kolana wraz z którymkolwiek z poniższych objawów, może to wskazywać na poważniejszy stan:

  • Stukające kolana widoczne przed ukończeniem 2 lat lub po ukończeniu 7 lat.
  • Pogarszanie się koślawych kolan po ukończeniu 7 lat.
  • Asymetryczny wygląd nóg.
  • Wiotczenie podczas chodzenia.
  • Ból w kolanach lub biodrach.
  • Niski wzrost.

Jak diagnozuje się koślawe kolana?

Aby organizm funkcjonował prawidłowo potrzebuje sprawnego aparatu ruchu. Jeśli jakaś tkanka jest drażniona podczas ruchu, organizm będzie starał się ją odciążyć, a w konsekwencji doprowadzi to do bólu wywołanym przez stale przeciążane tkanki, prowadzącej do różnorakich problemów, na przykład koślawych kolan. Aby masa ciała rozkładała się równomiernie nie powodując dolegliwości, ważne jest utrzymywanie ciała w aktywności fizycznej oraz poddawanie się badaniom profilaktycznym.

Specjalista oceni pozycję nóg, kolan i kostek Twojego dziecka, aby określić nasilenie koślawych kolan. Może również zmierzyć odległość między kostkami. Im większa odległość między kostkami, tym cięższy jest stan.

Lekarze i specjaliści zazwyczaj uwzględniają następujące czynniki, aby ustalić, czy dziecko poniżej 7 roku życia ma koślawe kolana:

  • Waga i wskaźnik masy ciała (BMI).
  • Wzrost i długość nóg.
  • Ułożenie kolan podczas wyprostu i rotacji nóg.
  • Długość i symetria nóg.
  • Wzorzec chodu.

Jeśli Twoje dziecko ma więcej niż 7 lat lub jeśli jego nogi różnią się rozmiarem i kształtem po obu stronach, zdjęcie rentgenowskie może pomóc ustalić, czy przyczyną koślawych kolan jest choroba podstawowa.

Lekarze zazwyczaj nie zlecają prześwietleń rentgenowskich dzieciom w normalnym przedziale wiekowym z koślawymi kolanami, jeśli nie mają problemów z chodzeniem, bieganiem czy zabawą oraz mają typowo wyglądające nogi. Dzięki temu unika się narażania dziecka na niepotrzebne promieniowanie.

Leczenie koślawych kolan u dzieci

W większości przypadków dzieci z koślawymi kolanami nie wymagają leczenia. Najczęstszą metodą postępowania dla dzieci w wieku od 2 do 5 lat jest ścisła obserwacja. Do 99 procent dzieci z koślawymi kolanami wyrasta z tej dolegliwości przed ukończeniem 7 roku życia. Dzieci nie muszą unikać aktywności fizycznej, nosić aparatów ortopedycznych ani specjalnych butów, ani wykonywać żadnych specjalnych ćwiczeń.

Jeśli Twoje dziecko ma poważne, nierozwiązane koślawe kolana, lekarz najpierw ustali, czy jest to część innego stanu podstawowego. W takim przypadku leczenie skoncentruje się na leczeniu choroby podstawowej. W leczeniu koślawych kolan spowodowanych krzywicą, lekarze zazwyczaj zalecają wzbogacenie diety dziecka o witaminę D i wapń. Niektóre dzieci z krzywicą mogą potrzebować konsultacji ze specjalistą. Krzywica wywołana chorobą genetyczną może wymagać bardziej zaawansowanego leczenia pod nadzorem endokrynologa, specjalisty w dziedzinie chorób układu hormonalnego.

Fizjoterapia

Diagnozę koślawości kolan można rozpocząć u fizjoterapeuty dziecięcego, który prawidłowo określi przyczynę problemu. Dobierane są wtedy ćwiczenia, które zatrzymają postęp procesu krzewienia, a także zmniejszą jego skutki. Jeśli deformacja przekracza 20 stopni, powoduje dolegliwości bólowe, a także ogranicza codzienne funkcjonowanie, to jest to wskazanie do zabiegu operacyjnego.

Opcje chirurgiczne dla koślawych kolan

W rzadkich przypadkach, gdy naturalny wzrost nie koryguje koślawych kolan dziecka, lekarz może zalecić operację.

Sterowany chirurgicznie wzrost jest metodą korygowania koślawych kolan poprzez spowolnienie wzrostu na jednej stronie kości, co pozwala na nadrobienie zaległości przez drugą stronę. W trakcie zabiegu chirurg wszczepia niewielkie metalowe urządzenia wzdłuż płytek wzrostowych wokół kolan. Działanie to powoduje, że zewnętrzna strona kolan rośnie dalej, co prowadzi do prostowania nóg. Tego typu operację zwykle wykonuje się przed okresem dojrzewania, zazwyczaj około 11 roku życia dla dziewcząt i 13 lat dla chłopców.

Zabieg chirurgii sterowanej wzrostem jest przeprowadzany w trybie ambulatoryjnym. Dzieci mogą od razu obciążać nogi i wracają do aktywności fizycznej w ciągu kilku tygodni po operacji.

Operacja osteotomii

Operacja osteotomii jest zalecana w przypadku cięższych deformacji kolan lub gdy koślawość nie poprawia się samoistnie przed zakończeniem wzrostu. Celem tego zabiegu jest wyprostowanie nóg poprzez zmianę kąta nachylenia kości. Chirurg osiąga to, przecinając i wyrównując kość powyżej lub poniżej kolana. Po operacji dzieci zazwyczaj spędzają kilka dni w szpitalu, a po powrocie do domu muszą ograniczyć aktywność fizyczną obciążającą nogi. Mogą być potrzebne kule lub chodzik przez sześć do ośmiu tygodni. Fizjoterapia wspomaga odbudowę siły mięśniowej, a dzieci zazwyczaj mogą wrócić do pełnej aktywności, w tym uprawiania sportu, po około sześciu miesiącach od zabiegu.

Jak zapobiegać postępującej krzywiźnie kończyn dolnych?

Dzięki prawidłowej profilaktyce, jesteśmy w stanie unikać deformacji i nieprzyjemnych skutków związanych z koślawieniem się kolan. Polega ona, przede wszystkim na obserwacji dziecka, czy asymetria jest jednostronna czy obustronna. W początkowych latach życia dziecka obustronna asymetria jest normalna i nie jest powodem do zmartwień, ponieważ najczęściej korekcja następuje w okolicy 6-8 roku życia.

Warto także, zabierać pociechę na cykliczne badania u fizjoterapeuty w celu wykluczenia lub szybkiego wyłonienia problemu. Aktywność fizyczna, prawidłowe obuwie, zabezpieczające przed koślawością stopy, także będą jednymi z form zapobiegania deformacją w stawach kolanowych.

Koślawe kolana – ćwiczenia dla dzieci

Wykroki boczne

Wykroki boczne to świetne ćwiczenie dla dzieci, które wzmacnia mięśnie wewnętrzne i zewnętrzne ud, co może pomóc w korygowaniu kolan koślawych. Aby dostosować to ćwiczenie do dzieci, poproś dziecko, aby stanęło prosto, a następnie zrobiło krok w bok, zginając jedno kolano i przesuwając ciało na bok. Kolano powinno być ustawione nad stopą, a drugą nogę trzymaj prostą. Ćwiczenie można wykonywać w formie zabawy, na przykład wyznaczając tor do przejścia w lewo i w prawo, co sprawi, że stanie się ono bardziej atrakcyjne i angażujące.

Jazda na rowerze

Jazda na rowerze to aktywność, która jest doskonała dla dzieci i sprzyja wzmacnianiu mięśni nóg przy minimalnym obciążeniu stawów. Niezależnie od tego, czy dziecko jeździ na rowerze na świeżym powietrzu, czy korzysta z roweru stacjonarnego, regularna jazda wspomaga rozwój mięśni czworogłowych, ścięgien podkolanowych i łydek. Można zachęcić dziecko do jazdy na rowerze w formie zabawy, organizując wycieczki rowerowe w okolicy lub uczestnicząc w rowerowych wyścigach w ogrodzie.

Trzepotanie motyla

Ćwiczenie „trzepotanie motyla” można dostosować do dzieci, upraszczając je i uczyniając bardziej zabawne. Poproś dziecko, aby usiadło na podłodze z podeszwami stóp przyciśniętymi do siebie, a następnie delikatnie naciskało kolana na podłogę i unosiło je z powrotem, jakby były skrzydłami motyla. Możesz wprowadzić element zabawy, na przykład opowiadając historię o motylu, który rozkłada i składa skrzydła, aby utrzymać zainteresowanie dziecka i uczynić ćwiczenie bardziej angażującym.

Unoszenie nóg

Unoszenie nóg to ćwiczenie, które można łatwo dostosować do dzieci, upraszczając jego wykonanie. Poproś dziecko, aby położyło się na plecach z jedną nogą ugiętą, a drugą prostą. Następnie, niech unosi wyprostowaną nogę w górę, angażując mięsień czworogłowy uda. Aby uczynić ćwiczenie bardziej interesującym, można je zamienić w grę, na przykład poprosić dziecko o uniesienie nogi do określonej wysokości lub liczenie do 10, gdy noga jest w górze.

Przysiady sumo

Przysiady sumo są odpowiednie dla dzieci i mogą być zabawne, jeśli dostosujemy je do ich potrzeb. Poproś dziecko, aby stanęło z szeroką postawą, palce stóp skierowane na zewnątrz, i wykonało przysiad, zginając kolana i utrzymując górną część ciała prostą. Aby ćwiczenie było bardziej angażujące, można wprowadzić zabawne elementy, takie jak naśladowanie ruchów różnych zwierząt podczas przysiadów (np. „przysiad sumo jak żaba”) lub użycie kolorowych piłek, które dziecko może trzymać w rękach podczas ćwiczenia.

Długoterminowa perspektywa dla dzieci z koślawymi kolanami

Zdecydowana większość przypadków dzieci z koślawymi kolanami poprawia się bez leczenia i ma bardzo pozytywne perspektywy długoterminowe. W przypadku dzieci, które przeszły operację z powodu ciężkich postaci schorzenia, rokowania są również doskonałe. Zarówno fizjoterapia, jak i zabiegi chirurgiczne są dość bezpieczne, a kości dzieci zwykle goją się szybciej i bardziej niezawodnie niż u dorosłych.

U niektórych dzieci z ciężkimi koślawymi kolanami, które nie ulegają poprawie lub są spowodowane chorobą podstawową (patologiczną koślawością) i które nie otrzymują leczenia, może z czasem rozwinąć się u nich ból kolana, pęknięcie łąkotki, zwichnięcie rzepki lub uszkodzenie chrząstki (zapalenie stawów).

Sprawdź także: Jak motywować dziecko do nauki? 12 sprawdzonych strategii.

Podsumowanie

Jeśli obawiasz się, że Twoje dziecko może mieć koślawe kolana, skonsultuj się z fizjoterapeutą. Wczesna konsultacja pozwoli na dokładną ocenę stanu zdrowia dziecka i, jeśli to konieczne, na wdrożenie odpowiedniego planu leczenia. Dzięki temu zapewnisz swojemu dziecku odpowiednią opiekę, minimalizując ryzyko długoterminowych powikłań.

Skontaktuj się z nami, aby Twoje dziecko otrzymało najlepszą pomoc.

Poradnia FOCUS – Zapraszamy!

Zarezerwuj wizytę

Sprawdź również naszą ofertę: rehabilitacja dzieci i niemowląt Katowice, rehabilitacja dzieci i niemowląt Gliwice.


Tagi: kolana koślawe u dziecka, koślawe kolana u dziecka, koślawość kolan u dziecka, iksowate kolana u dziecka, kolana koślawe u dziecka fizjoterapia, wwr gliwice, integracja sensoryczna gliwice