Terapia ręki dla dzieci to specjalizowana forma terapii zajęciowej, fizjoterapii, skupiająca się na poprawie funkcji rąk i przedramion. Jest przeznaczona dla dzieci, które napotykają trudności z precyzyjnymi ruchami manualnymi, niezbędnymi do wykonywania codziennych zadań, takich jak pisanie, rysowanie, ubieranie się czy manipulowanie małymi przedmiotami.

Terapia ręki może być skierowana do dzieci z różnymi problemami, w tym z zaburzeniami rozwojowymi, neurologicznymi, ortopedycznymi, a także po urazach. Przez zastosowanie różnorodnych technik, takich jak ćwiczenia manualne, zabawy sensoryczne, trening funkcjonalny, a czasem użycie pomocy ortopedycznych, terapia dąży do maksymalizacji potencjału dziecka w zakresie sprawności ruchowej rąk.

Główne cele terapii ręki to:

• Poprawa motoryki małej – rozwijanie zdolności do precyzyjnych ruchów palców i dłoni.
• Zwiększenie siły i wytrzymałości – budowanie siły mięśniowej w dłoniach i przedramionach.
• Rozwój koordynacji ręka-oko – poprawa zdolności do współpracy między widzeniem a ruchami rąk.
• Usprawnienie percepcji sensorycznej – pomoc w lepszym odczuwaniu i interpretowaniu bodźców sensorycznych przez dłonie.
• Wsparcie w codziennych czynnościach – umożliwienie dziecku samodzielnego wykonywania podstawowych czynności życiowych.
• Wsparcie w nauce pisania – ułatwienie prawidłowego chwytu narzędzi pisarskich i poprawa jakości pisma.

Terapia ręki Katowice – z jakimi problemami zwrócić się o pomoc

Terapia ręki jest szczególnie polecana dla dzieci, które wykazują nieprawidłowości w rozwoju sprawności manualnej. Rodzice i nauczyciele nie zawsze są w stanie prawidłowo zinterpretować przyczyny określonych zachowań dziecka i powiązać je z ograniczeniami funkcjonalnymi kończyn górnych.

Warto rozważyć wizytę u terapeuty ręki, jeśli zauważysz u dziecka takie sygnały, jak:

• Opór przed wykonywaniem zadań manualnych, np. rysowanie, malowanie, lepienie z plasteliny. Dziecko unika też nauki pisania.
• Negatywne lub nietypowe reakcje na dotyk różnych tekstur, temperatur czy konsystencji, co może prowadzić do unikania zabawy z określonymi materiałami lub dotykania pewnych przedmiotów.
• Trudności z codziennymi czynnościami, takimi jak ubieranie się, zapinanie guzików czy wiązanie sznurówek.
• Problemy z koordynacją manualną, co objawia się trudnościami w konstruowaniu, dopasowywaniu elementów czy wylewaniu płynów.
• Niezręczność lub niezdarność ruchowa, objawiająca się zbyt wolnym lub zbyt szybkim wykonywaniem czynności, co wpływa na precyzję i dokładność działań.
• Nietypowe zachowania mające na celu dostymulowanie dłoni, jak mocne ściskanie lub uderzanie dłońmi o przedmioty, co może świadczyć o potrzebie doznań proprioceptywnych.
• Nieprawidłowy sposób trzymania narzędzi pisarskich lub innych przedmiotów, co może skutkować szybkim męczeniem się dziecka podczas pisania i niechęcią do tej czynności.

Jeśli obserwujesz u swojego dziecka którekolwiek z tych objawów, konsultacja z terapeutą ręki może pomóc w identyfikacji i adresowaniu problemów związanych ze sprawnością manualną. Terapia ręki oferuje szereg specjalistycznych technik i ćwiczeń, które mogą znacząco poprawić funkcjonowanie rąk dziecka, co przyczyni się do lepszego radzenia sobie w życiu codziennym i w szkole.

Dla kogo jest terapia?

Terapia ręki jest stosowana u dzieci do adresowania różnorodnych problemów i zaburzeń, które mogą negatywnie wpływać na wykonywanie codziennych zadań, rozwój motoryczny, a także ogólną jakość życia. Poniżej przedstawiamy główne przypadki, w których zalecana jest terapia ręki:

• Zaburzenia rozwojowe: Dzieci zdiagnozowane z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) lub rozwojowymi zaburzeniami koordynacji (DCD) mogą czerpać korzyści z terapii ręki, która wspiera rozwój zdolności motorycznych i percepcji sensorycznej.
• Urazy i schorzenia układu ruchu: Specjalistyczna terapia może być konieczna w przypadku urazów lub wad ręki, nadgarstka, łokcia, ramienia, a także innych schorzeń ortopedycznych, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie tych części ciała i ograniczyć ryzyko trwałych uszkodzeń.
• Choroby neurologiczne: U dzieci z chorobami neurologicznymi, na przykład z mózgowym porażeniem dziecięcym, które wpływają na kontrolę ruchów kończyn, terapia ręki ma na celu ułatwienie wykonywania podstawowych działań, jak jedzenie, pisanie, czy zabawa.
• Zaburzenia sensoryczne i problem z integracją sensoryczną: Trudności w przetwarzaniu sensorycznym mogą utrudniać dziecku efektywne korzystanie z rąk. Terapia ręki może pomóc w optymalizacji integracji sensorycznej.
• Problemy z motoryką małą: Jeśli dziecko boryka się z precyzyjnymi ruchami dłoni, np. podczas pisania, rysowania lub manipulowania drobnymi przedmiotami, terapia ręki może okazać się pomocna.
• Zaburzenia pisania: Dysgrafia oraz inne trudności pisarskie mogą wymagać zaangażowania terapii ręki do poprawy koordynacji ruchowej, siły i precyzji ręki.
• Zaburzenia napięcia mięśniowego: W przypadkach, gdy napięcie mięśniowe jest nieadekwatne, zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie, specjalnie dobrane ćwiczenia terapeutyczne mogą wspierać poprawę funkcjonowania dłoni.

Każdy z tych przypadków wymaga indywidualnego podejścia i specjalistycznej wiedzy, które terapia ręki jest w stanie zapewnić, wspierając rozwój i samodzielność dziecka w różnych obszarach jego życia.

Obszary, na których skupia się terapia ręki

Podczas terapii ręki, uwzględniając postawioną diagnozę i zidentyfikowane potrzeby małego Pacjenta, skupiamy się głównie na wykonaniu ćwiczeń dotyczących:

• motoryki ogólnej,
• zachowania równowagi,
• utrzymania odpowiedniej postury ciała,
• stabilizacji mięśni,
• zręczności manipulacji ręką,
• czucia dotykowego,
• percepcji wzrokowej,
• koordynacji działań obu rąk,
• procesu lateralizacji,
• formowania prawidłowego chwytu, w tym chwytu przyborów do pisania,
• rozwijania umiejętności grafomotorycznych.

Należy podkreślić, że terapeuta rozpoczyna sesje terapii ręki od pracy nad wzmocnieniem całego ciała, koncentrując się na obszarze kończyn górnych i obręczy barkowej. Kolejnym krokiem jest skupienie na rozwijaniu motoryki małej, co obejmuje poprawę chwytu, regulację napięcia mięśniowego, pracę nadgarstka oraz ćwiczenia zręczności palców.