Ktoś z Twoich bliskich cierpi na depresję? Aby móc udzielić takiej osobie wsparcia musisz wiedzieć jak pomóc osobie w depresji, co możesz powiedzieć, a jakich zwrotów nie używać. Przede wszystkim każdy człowiek jest inny, a poniższe wskazówki możesz potraktować jako przewodnik, jak pomóc osobie cierpiącej na depresję.
Według Światowej Organizacji Zdrowia na całym świecie ponad 300 milionów dorosłych i dzieci żyje z depresją.
Nie wszyscy doświadczają jej w ten sam sposób, a objawy zaburzeń depresyjnych mogą się różnić.
Kiedy to już depresja, a nie tylko zmęczenie, smutek czy wahania nastroju?
Jaka jest różnica i gdzie jest granica?
Warto pamiętać, że doświadczanie smutku jest czymś naturalnym i zdrowym. Smutek jest emocją, która pełni w naszym życiu ważną funkcję i chroni przed impulsywnym, niebezpiecznym dla zdrowia zachowaniem.
Problem pojawia się gdy obniżony nastrój trwa ponad dwa tygodnie i towarzyszą mu inne objawy, które wpływają na codziennie funkcjonowanie i są źródłem cierpienia.
Ludzie doświadczając depresji
- wydają się smutni lub płaczliwi,
- są bardziej pesymistyczny niż zwykle,
- mówią o poczuciu winy, pustce lub bezwartościowości,
- wydają się być mniej zainteresowani spędzaniem czasu razem lub komunikują się rzadziej niż zwykle,
- łatwo się denerwują lub są wyjątkowo drażliwi,
- mają mniej energii, poruszają się powoli lub wydają się ogólnie apatyczni,
- mniej interesują się swoim wyglądem lub zaniedbują podstawową higienę, taką jak prysznic i mycie zębów,
- mają problemy ze snem lub śpią znacznie częściej niż zazwyczaj,
- mniej dbają o swoje zwykłe czynności i zainteresowania,
- wydają się zapominać o wielu rzeczach lub mają problemy z koncentracją i podejmowaniem decyzji,
- mają wzmożony apetyt bądź jego brak,
- mówią o śmierci lub samobójstwie,
- doświadczają lęku, napięcia i stale się zamartwiają,
- mają wyrzuty sumienia oraz nieadekwatne poczucie winy,
- brak chęci do wyjścia z domu, izolują się od społeczeństwa,
- zaniedbują podstawowe obowiązki domowe,
- pojawiają się problemy na tle zawodowym.
Poniżej znajdziesz wskazówki, jak pomóc osobie w depresji.
Wysłuchaj
Poinformuj swojego przyjaciela, że jesteś po to by mu pomóc. Możesz rozpocząć rozmowę dzieląc się swoimi obawami i zadając konkretne pytanie związane z depresją.
Możesz powiedzieć:
„Wygląda na to, że ostatnio miałeś trudności. Widzę, że Ci ciężko”
Pamiętaj, że Twój przyjaciel może chcieć porozmawiać o tym, co czuje, ale może także nie chcieć żadnej porady.
Zadawaj pytania, aby uzyskać więcej informacji zamiast zakładać, że rozumiesz co one oznaczają. Potwierdź ich uczucia. Okazuj empatię i zainteresowanie swoim językiem ciała. Twój przyjaciel może nie mieć ochoty rozmawiać doświadczając zaburzeń depresyjnych za pierwszym razem gdy o to poprosisz, ale być może zauważy, że Cię to interesuje.
Zadawaj otwarte pytania (bez natarczywości) i wyrażaj swoje obawy. Staraj się prowadzić osobiste rozmowy gdy tylko jest to możliwe. Jeśli mieszkacie daleko od siebie często dzwoń.
Jak wspierać w depresji?
“Jestem przy Tobie.”
“Widzę, że Ci ciężko.”
“Jesteś dla mnie ważny.”
“Masz prawo prosić o pomoc.”
“Chcesz o tym pogadać?”
“Pójdziemy na spacer? “
Jak pomóc osobie w depresji? Znajdź wsparcie
Twój przyjaciel może nie wiedzieć, że ma do czynienia z depresją lub jak i gdzie uzyskać pomoc. Czasami w pierwszej kolejności, jeżeli występują objawy wyżej wymienione należy udać się do psychiatry, który oprócz leczenia farmakologicznego, zleci dodatkowo psychoterapię.
Nawet jeśli bliska osoba wie, że psychoterapia pomaga, może być zniechęcona poszukiwaniem terapeuty i umówieniem się na wizytę.
Jeśli Twój przyjaciel wykaże zainteresowanie poradą u specjalisty od zdrowia psychicznego, zaoferuj pomoc w ocenie potencjalnych specjalistów. Możesz też pomóc w stworzeniu listy tematów i pytań, które będzie można omówić u terapeuty i które chcemy poruszyć przy pierwszej sesji.
Wsparcie podczas umawiania się na pierwsze spotkanie na psychoterapię może być bardzo pomocne.
Jeżeli zauważasz, że Twój bliski nadal się zastanawia i ma wątpliwości czy udać się po pomoc, zaproponuj, że na pierwsze spotkanie pojedziesz z nim razem i zaczekasz pod gabinetem na niego. Okaż swojemu przyjacielowi pełne wsparcie, na tyle ile potrafisz i możesz sobie pozwolić.
Wspieraj w kontynuowaniu psychoterapii
Mając w danym dniu słabszy nastrój Twój przyjaciel może nie mieć ochoty wychodzić z domu. Depresja może nadmiernie pobudzać i zwiększać chęć do izolacji.
Jeśli będzie chciał odwołać wizytę u terapeuty, zachęć go, aby tego nie robił.
Jak to zrobić? Możesz na przykład powiedzieć:
„W zeszłym tygodniu powiedziałeś, że Twoja sesja była naprawdę produktywna i potem poczułeś się znacznie lepiej. Może dzisiejsza sesja też pomoże?”
To samo dotyczy leków. Jeśli Twój przyjaciel chce przerwać przyjmowanie leków z powodu nieprzyjemnych skutków ubocznych bądź wspierający, ale zachęć go do porozmawiania z psychiatrą o zmianie na inny lek przeciwdepresyjny lub całkowitym odstawieniu leku. Nagłe odstawienie leków bez nadzoru psychiatry może mieć poważne konsekwencje.
Zadbaj o siebie
Kiedy dbasz o kogoś bliskiego kto cierpi na depresję kusi Cię, aby porzucić wszystko by być przy nim i wspierać go. Chęć niesienia pomocy jest szlachetna, ale ważne jest również zadbanie o własne potrzeby. Nie można zapominać o sobie.
Jeśli włożysz całą swoją energię we wspieranie kogoś, braknie jej dla Ciebie. Jeśli poczujesz się wypalony lub sfrustrowany, nie będziesz zbyt pomocny.
Wyznacz granicę.
Ustalanie granic może pomóc. Na przykład możesz poinformować, że możesz odebrać telefon dopiero po powrocie z pracy do domu, ale nie wcześniej.
Jeśli martwisz się, że bliska osoba z zaburzeniami depresyjnymi nie może się z Tobą skontaktować, zaoferuj pomoc w opracowaniu planu awaryjnego jeśli bardzo będzie Cię potrzebować w ciągu dnia pracy. Możecie wymyślić słowo kluczowego które wyśle jako treść SMS-a w razie kryzysu.
Ćwicz samoopiekę.
Spędzanie czasu z bliską osobą cierpiącą na depresję może mieć emocjonalne skutki. Poznaj swoje granice związane z trudnymi emocjami i upewnij się, że masz czas na doładowanie.
Dowiedz się czym jest depresja
Wyobraź sobie, że musisz edukować każdą osobę w swoim życiu na temat napotkanego problemu ze zdrowiem psychicznym lub fizycznym – wyjaśniając to w kółko. Brzmi męcząco, prawda? Możesz porozmawiać ze swoim przyjacielem o jego specyficznych objawach lub o tym jak się czuje, ale unikaj proszenia go o ogólne informacje na temat depresji.
Przeczytaj o objawach, przyczynach, kryteriach diagnostycznych i metodach leczenia we własnym zakresie.
Ludzie doświadczają depresji w różny sposób, a znajomość ogólnych objawów i terminologii może pomóc w bardziej pogłębionych rozmowach z nimi.
Zwróć szczególną uwagę na merytoryczne artykuły , psychologiczną literaturę i pamiętaj, że Ty też masz prawo skorzystać z konsultacji u psychologa i formy psychoedukacji w gabinecie.
Zaoferuj pomoc w codziennych czynnościach
W przypadku depresji codzienne zadania mogą być przytłaczające i ciężkie dla osoby cierpiącej. Czynności takie jak pranie, zakupy spożywcze lub płacenie rachunków mogą się zacząć gromadzić, co utrudnia ustalenie od czego zacząć.
Twój przyjaciel może docenić chęć pomocy z Twojej strony, ale może też nie być w stanie dokładnie powiedzieć jakiej pomocy potrzebuje.
Zamiast..
„Daj mi znać, jeśli mogę coś zrobić”
zapytaj:
,,W czym najbardziej potrzebujesz dziś pomocy?”
Jeśli zauważysz, że lodówka przyjaciela jest pusta powiedz:
„Czy mogę zabrać Cię na zakupy spożywcze lub wybrać to czego potrzebujesz jeśli napiszesz mi listę?”
lub
„Chodźmy na zakupy i razem ugotujemy obiad”
Gdy Twój przyjaciel ma zaległości w pracach domowych związanych ze zmywaniem naczyń, praniem lub innymi pracami domowymi zaproponuj, że przyjdziesz, włączysz trochę muzyki i wspólnie wykonacie określone zadanie. Samo towarzystwo może sprawić, że praca będzie mniej zniechęcająca, a objawy depresji lżejsze.
Bądź cierpliwy
Leczenie depresji może być powolnym procesem, który wymaga pewnych prób i błędów. Podjęcie psychoterapii może wiązać się również z konsultacją psychiatryczną, gdzie zostanie zlecone ewentualne leczenie farmakologiczne. Nawet skuteczne leczenie nie zawsze oznacza, że zaburzenia depresyjne znikną całkowicie. Twój przyjaciel może od czasu do czasu mieć objawy i dobre oraz złe dni.
Unikaj zakładania, że dobry dzień oznacza, że są „wyleczeni” i staraj się nie denerwować jeśli seria złych dni sprawia, że myślisz, że Twój przyjaciel nigdy się nie wyleczy. Depresja nie ma wyraźnego harmonogramu powrotu do zdrowia. Oczekiwanie powrotu do normalnego stanu po kilku tygodniach psychoterapii, nie pomoże żadnemu z was.
Jak pomóc osobie w depresji? Utrzymuj kontakt
Nawet jeśli nie jesteś w stanie spędzać dużo czasu z przyjacielem, melduj się regularnie wysyłając SMS, podejmuj kontakt telefoniczny lub składaj mu szybkie wizyty.
Czasem wysłanie krótkiego tekstu z informacją „Myślałem o Tobie” może pomóc.
Osoby z depresją mogą stać się bardziej wycofane i unikać kontaktu, ale jeśli pozostaniesz pozytywny i wspierający to spowoduje dużą różnicę w życiu Twojego przyjaciela, nawet jeśli nie potrafi tego wyrazić w tej chwili.
Poznaj różne objawy depresji
Depresja często wiąże się ze smutkiem lub obniżonym nastrojem, ale ma także inne objawy.
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że depresja może obejmować:
– gniew i drażliwość,
– nadmierne zmęczenie, problemy ze snem,
– objawy fizyczne takie jak dolegliwości żołądkowe, częste bóle głowy lub bóle pleców i innych mięśni.
Twój przyjaciel może często być w złym humorze lub większość czasu spędzać na narzekaniu, że jest zmęczony. Staraj się pamiętać, że to co czuje nadal jest częścią depresji nawet jeśli nie pasuje do stereotypowych wersji choroby.
Jeśli nie wiesz jak pomóc mu poczuć się lepiej po prostu powiedz: „Przykro mi, że tak się czujesz. Jestem tutaj, aby pomóc. Jeśli jest coś, co mogę zrobić… ”
Jak pomóc osobie w depresji i czego unikać?
1. NIE BIERZ TEGO DO SIEBIE.
Depresja Twojego przyjaciela nie jest niczyją winą. W pewnym momencie możesz poczuć, że potrzebujesz odpocząć od przyjaciela. Dobrze jest zrobić coś dla siebie jeśli czujesz się wyczerpany emocjonalnie, ale ważne, aby nie obwiniać i nie mówić słów, które mogłyby przyczynić się do wywołania negatywnych uczuć. Możesz rozważyć rozmowę z psychoterapeutą lub inną osobą wspierającą o tym, jak się czujesz.
2. NIE PRÓBUJ NAPRAWIAĆ.
Depresja jest poważnym zaburzeniem zdrowia psychicznego, który wymaga profesjonalnego leczenia. Trudno jest zrozumieć jak odczuwa się objawy depresji jeśli nigdy się ich nie doświadczyło. Nie jest to coś co można wyleczyć za pomocą kilku dobrych intencji, takich jak: „Powinieneś być wdzięczny za dobre rzeczy w swoim życiu” lub „Po prostu przestań myśleć o smutnych sprawach”.
Możesz zachęcać do myślenia pozytywnie (chociaż Twój przyjaciel może nie reagować), przypominając mu o rzeczach i cechach, które w nim lubisz – szczególnie, gdy wydaje się, że ma negatywną samoocenę.
Pozytywne wsparcie może dać Twojemu znajomemu poczucie, że naprawdę ma dla Ciebie znaczenie i jest ważny.
3. NIE UDZIELAJ PORAD.
Chociaż niektóre zmiany stylu życia często pomagają w złagodzeniu objawów depresji, może to być trudne do wprowadzenia w trakcie epizodu depresyjnego.
Możesz pomóc udzielając porad odnośnie ćwiczeń lub zdrowej diety, ale musisz wziąć pod uwagę, że Twój przyjaciel może w tej chwili nie chcieć ich słuchać mimo, że są to dobre rady. Może przyjść czas kiedy Twój przyjaciel zechce dowiedzieć się jakie pokarmy mogą pomóc w depresji lub w jaki sposób ćwiczenia fizyczne mogą złagodzić jej objawy. Do tego czasu jednak najlepiej trzymać się empatycznego słuchania i unikać doradzania dopóki nie zostaniesz o to poproszony.
Zachęcaj do pozytywnych zmian zapraszając na spacer lub wspólne gotowanie pożywnego posiłku.
4. NIE PORÓWNUJ UCZUĆ.
Depresja wykracza poza zwykłe uczucie smutku lub przygnębienia. Smutek zwykle mija dość szybko, a zaburzenia depresyjne mogą utrzymywać się i wpływać na nastrój, relacje, pracę, szkołę i wszystkie inne aspekty życia przez miesiące, a nawet lata.
Porównywanie tego przez co przechodzi jedna osoba z problemami innych lub mówienie, że „Życie może być o wiele gorsze” nie pomaga.
Ból Twojego przyjaciela jest dla niego teraz prawdziwy – a walka z tym bólem może mu najbardziej pomóc. Wtedy powiedz: „Nie wyobrażam sobie, jak ciężko sobie z tym poradzić. Wiem, że nie mogę sprawić, byś poczuł się lepiej, ale pamiętaj tylko, że nie jesteś sam ”.
5. NIE ZAJMUJ STANOWISKA W SPRAWIE LEKÓW.
Leki mogą być bardzo pomocne w depresji, ale nie działają dobrze na wszystkich.
Niektórzy nie potrafią znieść skutków ubocznych i wolą leczyć zaburzenia depresyjne za pomocą psychoterapii lub naturalnych środków. Nawet jeśli uważasz, że Twój przyjaciel powinien zacząć farmakoterapię, pamiętaj, że wybór leku jest osobistą decyzją jego oraz lekarza psychiatry.
Podobnie, jeśli osobiście nie wierzysz w skuteczność leków unikaj tego tematu podczas rozmowy, ponieważ dla niektórych osób leki mają kluczowe znaczenie.
Zwroty, których nie należy mówić osobie w depresji:
,,Weź się w garść i zacznij coś robić”
,,Wyjdź do ludzi, poczujesz się lepiej”
,,Masz za dużo wolnego czasu. Weź się za robotę”
,,Umaluj się – poczujesz się lepiej”
,,Jesteś silny, musisz dać radę”
,,Myśl pozytywnie”
,,Inni mają gorzej”
,,Wymówka, żeby nic nie robić”
,,Przejdzie Ci”
Jak pomóc osobie w depresji? Interwencja
Depresja może zwiększyć ryzyko samobójstwa lub samookaleczenia, dlatego warto wiedzieć jak rozpoznać sygnały, które mogą zwiastować, że bliska osoba snuje takie plany.
Aby pomóc osobie w depresji należy zwracać uwagę na sygnały, które mogą wskazywać na poważne myśli samobójcze na przykład:
– częste wahania nastroju lub zmiany osobowości,
– mówienie o śmierci lub umieraniu,
– ryzykowne lub niebezpieczne zachowanie,
– pozbycie się lub rozdawanie cennych rzeczy,
– mówienie o poczuciu uwięzienia lub szukaniu wyjścia,
– izolowanie się,
– żegnanie się z większym uczuciem niż zwykle.
Dlatego, gdy podejrzewasz, że Twój przyjaciel rozważa samobójstwo, po pierwsze poproś go, aby zadzwonił do swojego psychoterapeuty lub pomóż mu umówić się na konsultację psychiatryczną w jak najszybszym terminie. Możesz także zabrać przyjaciela na izbę przyjęć najbliższego szpitala.
Po drugie, jeśli to możliwe, zostań z nim dopóki nie poczuje się lepiej. Upewnij się, że nie ma dostępu do żadnych niebezpiecznych sprzętów ani narkotyków. Spróbuj zachęcić do rozmowy z psychoterapeutą o tych myślach, jeśli jeszcze tego nie zrobił.
Depresja jest najczęstszą przyczyną samobójstw.
Aż 15% chorych na depresję skutecznie odbiera sobie życie.
Co 40 sekund na świecie zabija się człowiek.
Każdego dnia 16 Polaków odbiera sobie życie.
[żródło: Forum Przeciw Depresji – Kampania Społeczna #PrzystanekDepresja]
Jeśli zmagasz się z obniżeniem nastroju lub odczuwasz inne dolegliwości związane ze zdrowiem psychicznym skonsultuj się z naszym specjalistą. Sprawdź ofertę psychologa w Katowicach i Gliwicach.
Bibliografia:
Raypole C.: How to help a depressed friend, Healthline, 05.2019 [www.healthline.com/health/how-to-help-a-depressed-friend]
Forum Przeciw Depresji: www.forumprzeciwdepresji.pl
Instagram: kamaaes_psyche
