Z tego artykułu dowiesz się co to jest integracja sensoryczna, na czym polega terapia metodą SI oraz jak mogą objawiać się zaburzenia integracji sensorycznej – zapraszamy do lektury!
Często słyszymy od rodziny czy znajomych takie uwagi, kiedy nasze dziecko nie zachowuje się tak jak byśmy chcieli i bagatelizujemy niepokojące sygnały, które mogą świadczyć o zaburzeniach integracji sensorycznej (SI).
Mózg rejestruje, przetwarza i selekcjonuje odbierane przez układy zmysłów z własnego ciała i środowiska zewnętrznego informacje, w konsekwencji wywołuje odpowiednią reakcję umożliwiającą modyfikowanie i adaptowanie otoczenia do swoich potrzeb. Niewłaściwe reakcje i działanie któregoś zmysłu może prowadzić do zaburzeń integracji sensorycznej.
Integracja sensoryczna tworzy się i doskonali w części ośrodkowego układu nerwowego. Niewłaściwy dopływ bodźców, obrazów, dźwięków zaburzają cały proces integracji sensorycznej, w efekcie końcowym pojawia się zdenerwowanie (nasz system nerwowy nie reaguje odpowiednio), które może prowadzić do rozwinięcia się trudności szkolnych, zakłóceń w życiu emocjonalnym, rodzinnym, społecznym, zaburzeń snu, zaburzeń koncentracji. Zaburzenia i zmiany w zachowaniu dziecka najczęściej jako pierwsi zauważają rodzice i nauczyciele.
Skąd biorą się zaburzenia integracji sensorycznej ?
Czynnikami prowadzącymi do zaburzeń SI mogą być:
– uwarunkowania genetyczne lub dziedziczne
– przebieg ciąży i porodu ( palenie papierosów, substancje szkodliwe dla płodu, picie alkoholu, używki, mnoga ciąża, przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa, stres dziecka wywołany cięciem cesarskim, żółtaczka, niedostateczna stymulacja, hospitalizacja)
– inne czynniki ( aktualnie problem zaburzeń integracji sensorycznej dotyczy około 10-15% dzieci).
Integracja sensoryczna – diagnostyka.
Rodzice lub opiekunowie często zastanawiają się, nie są pewni czy potrzebna jest konsultacja specjalisty. Zastanów się nad tym, czy problem, który istnieje przeszkadza dziecku w codziennym funkcjonowaniu? Czy problem przeszkadza rówieśnikom i innym osobom w otoczeniu dziecka? Czy nauczyciele lub inne osoby zaznaczają, że dziecko potrzebuje oceny specjalisty?
Profesjonalną i dokładną diagnozę może przeprowadzić tylko certyfikowany terapeuta integracji sensorycznej. Zanim rozpocznie się terapia konieczna jest rozmowa specjalisty z rodzicami dziecka, aby uświadomić im problem i rozwiać obawy, następnie przeprowadzenie szczegółowego wywiadu i testu, który ma pomóc terapeucie w poznaniu historii sensoryczno-motorycznej pacjenta.
W teście znajdują się pytania dotyczące aktywności, zachowania, samoregulacji i reakcji dziecka na poszczególne wrażenia sensoryczne. Po analizie i ocenie specjalista decyduje o podjęciu terapii i ustala obszary, które wymagają pracy z terapeutą. Terapia może częściowo lub w znacznym stopniu usunąć przeszkody utrudniające rozwój dziecka.
Terapia SI – na czym polega?
Terapia integracji sensorycznej polega na szeroko ukierunkowanej aktywności, ćwiczeniach i zabawie proponowanej dziecku, która ma na celu wsparcie rozwoju i poprawę organizacji w układzie nerwowym co wpływa na zachowanie w sferze motorycznej i emocjonalnej, zdobycie i rozwijanie umiejętności koncentracji na danym ćwiczeniu, polepszenie koordynacji, kształtowanie uwagi i polepszenie kontaktów z rówieśnikami.
Dziecko podczas zajęć nie nudzi się – zajęcia są urozmaicone i atrakcyjne ponieważ wykorzystywane są różnego rodzaju huśtawki, trampoliny, drabinki, liny, basen z piłeczkami czy mokre żelowe kulki. Ćwiczenia dla najmłodszych dzielimy na dwie kategorie: ćwiczenia z zakresu motoryki małej (małe partie mięśniowe) i ćwiczenia z zakresu motoryki dużej (duże partie mięśniowe).
Stosowanie dwóch metod jest kluczowe do osiągnięcia prawidłowej i efektywnej terapii. Pierwszą metodą jest dostarczenie dziecku odpowiedniej ilości bodźców wzrokowych, słuchowych, dotykowych, smakowych i proprioceptywnych oraz przedsionkowych podczas ćwiczeń.
Po drugie bardzo ważne jest indywidualne podejście do dziecka, nie można zapomnieć o wyjątkowości każdego malucha, dane ćwiczenie jednemu dziecku może pomóc i sprawić radość, a na drugie może wpłynąć niekorzystnie i wywołać lęk, dlatego najważniejszym elementem jest ustalenie indywidualnego planu terapii uwzględniając potrzeby malucha.
Dysfunkcje integracji sensorycznej najczęściej objawiają się:
– wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce
– niewłaściwym poziomem uwagi
– obniżonym poziomem koordynacji ruchowej
– opóźnionym rozwojem mowy
– nieprawidłowym poziomem aktywności ruchowej
– trudnościami w zachowaniu
– ma trudności z czytaniem i pisaniem; często odwraca znaki graficzne, ma problem z przepisywaniem i przerysowaniem z tablicy
– ma problem z używaniem nożyczek, rysowaniem po śladzie
– nie lubi karuzeli i huśtawki; lub przeciwnie uwielbia
– nie potrafi się odnaleźć w nowym miejscu, czuje się zagubione
Integracja sensoryczna – porady dla rodziców.
Grupa ekspertów w dziedzinie integracji sensorycznej opracowała kilka podstawowych rad dla rodziców oraz sugestii w codziennym postępowaniu z dzieckiem z zaburzeniami:
– określ jakiego rodzaju bodźców dziecko poszukuje, a z jakich rezygnuje
– rozpoznaj mocne i słabe strony swojego dziecka
– identyfikuj się z dzieckiem, próbując zrozumieć jego zachowanie, by łatwiej wprowadzić zmiany
– zauważaj pozytywne zachowania i je chwal
– proponuj dziecku małe, realne cele
– zapewniaj doświadczenia ruchowe, zabawy sensoryczne
– daj dziecku kontrolę nad decyzjami
– trzymaj nerwy na wodzy, nie daj się wyprowadzić z równowagi
– mów dziecku o plamach na cały dzień, uprzedzaj o zajęciach; unikaj niespodzianek.
