Tiki nerwowe są to nagłe, powtarzające się ruchy lub dźwięki, które są niekontrolowane i trudne do powstrzymania. Tiki nerwowe często pojawiają się w dzieciństwie, zwykle między 5 a 10 rokiem życia, i mogą stać się bardziej wyraźne w okresie dojrzewania. Wiele osób z tikami doświadcza ich złagodzenia lub całkowitego ustąpienia w wieku dorosłym.
Tiki dzielą się na dwa główne rodzaje: tiki motoryczne (dotyczące ruchów) i tiki fonetyczne (dotyczące dźwięków).
Przykłady tików motorycznych to:
- Mruganie oczami.
- Skręcanie głowy.
- Unoszenie ramion.
- Skurcze nosa.
Przykłady tików fonetycznych to:
- Charkanie.
- Kaszlenie.
- Wyszeptanie słów lub dźwięków.
Tiki nerwowe można klasyfikować według ich trwałości i złożoności:
- Tiki proste – są krótkotrwałe i nieskomplikowane, jak mruganie oczami lub pstrykanie językiem.
- Tiki złożone – są bardziej rozbudowane i mogą przypominać celowe zachowania, ale są wykonane poza kontekstem, jak dotykanie przedmiotów lub powtarzanie własnych słów.
Przyczyny
Przyczyny tików nerwowych nie są w pełni poznane, ale uważa się, że mogą być związane z czynnikami genetycznymi i neurologicznymi. Często towarzyszą im inne zaburzenia, takie jak zespół Tourette’a, ADHD, OCD lub zaburzenia nastroju. Przyczyna mogą być także zaburzenia w obrębie układu nerwowego i przekaźników mózgowych. Mogą być skutkiem niedoboru witamin z grupy B i magnezu.
Objawy
Tiki nerwowe mogą się różnić w zależności od rodzaju tików i ich intensywności. Mogą obejmować:
– Nagłe, niekontrolowane ruchy, takie jak drganie lub skurcze
– Nagłe, niekontrolowane dźwięki, takie jak kaszel, chrząkanie, sapanie lub mruczenie
– Odczucie napięcia przed pojawieniem się tiku
– Uczucie ulgi po pojawieniu się tiku
– Trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak jedzenie czy pisanie.
Leczenie
Leczenie tików nerwowych zależy od indywidualnych potrzeb i może obejmować terapię behawioralną, terapię farmakologiczną lub ich kombinację. Wsparcie rodziny i nauczycieli jest również ważne.
Źródła:
National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) – Tourette Syndrome Fact Sheet: https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Tourette-Syndrome-Fact-Sheet
Tourette Association of America – What Are Tics?: https://tourette.org/about-tourette/overview/what-are-tics/
Mayo Clinic – Tourette Syndrome: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tourette-syndrome/symptoms-causes/syc-20350465
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Tourette Syndrome: https://www.cdc.gov/ncbddd/tourette/index.html
