Zespół stresu pourazowego (PTSD) to zaburzenie psychiczne, które może rozwinąć się po przeżyciu silnie stresującego lub traumatycznego wydarzenia – takiego jak wypadek, przemoc, wojna czy nagła strata. To naturalna reakcja na nienaturalne doświadczenie, która jednak z czasem nie mija i zaczyna wpływać na codzienne życie, relacje i poczucie bezpieczeństwa.

Jeśli masz wrażenie, że przeszłe wydarzenia wciąż Cię przytłaczają, trudno Ci ruszyć dalej lub odnaleźć spokój – nie musisz zmagać się z tym sam/a.

W Poradni Focus oferujemy profesjonalną terapię stacjonarną w Gliwicach, także terapię online, prowadzoną przez doświadczonych specjalistów. W razie potrzeby możesz skorzystać również z pomocy lekarza psychiatry. Nasza pomoc kierowana jest do osób dorosłych, dzieci i młodzieży. Skontaktuj się z nami – jesteśmy tu, by Ci pomóc.

Objawy PTSD

Objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD) mogą pojawić się wkrótce po traumatycznym wydarzeniu, ale czasem ujawniają się dopiero po kilku miesiącach, a nawet latach. Aby można było zdiagnozować PTSD, objawy muszą utrzymywać się dłużej niż miesiąc i wpływać na codzienne funkcjonowanie.

Objawy PTSD zazwyczaj dzieli się na cztery główne grupy:

Natrętne wspomnienia

– powracające, niechciane wspomnienia traumatycznego wydarzenia,

– koszmary senne,

– retrospekcje (uczucie, że przeżywa się wydarzenie na nowo),

– silne reakcje emocjonalne lub fizyczne na bodźce przypominające o traumie.

Unikanie

– unikanie rozmów, myśli lub uczuć związanych z traumą,

– unikanie miejsc, ludzi, sytuacji lub działań, które mogą przywoływać wspomnienia.

Negatywne zmiany w myśleniu i nastroju

– negatywny obraz siebie, innych lub świata,

– poczucie winy, wstydu, złości lub wstydu,

– trudność z przypomnieniem sobie istotnych szczegółów wydarzenia,

– utrata zainteresowania codziennymi aktywnościami,

– poczucie odrętwienia emocjonalnego, izolacja, brak nadziei.

Zmiany w pobudzeniu i reaktywności

– nadmierna czujność (bycie w ciągłej gotowości),

– łatwe zaskakiwanie się lub przestraszenie,

– drażliwość, wybuchy złości, agresja,

– problemy ze snem i koncentracją,

– zachowania autodestrukcyjne (np. nadużywanie substancji, ryzykowne działania).

PTSD objawy u dzieci

Dzieci, podobnie jak dorośli, mogą rozwinąć zespół stresu pourazowego (PTSD) po przeżyciu lub byciu świadkiem traumatycznego wydarzenia. Jednak objawy u dzieci mogą wyglądać inaczej i często są trudniejsze do rozpoznania, zwłaszcza u młodszych.

U małych dzieci (do ok. 6. roku życia) objawy mogą obejmować:

• odtwarzanie traumatycznego wydarzenia w zabawie lub rysunkach,
• niespecyficzne lęki lub wycofanie społeczne,
• przerażające sny (nie zawsze bezpośrednio związane z traumą),
• silne reakcje na rozłąkę z opiekunem,
• utrata umiejętności, które dziecko wcześniej opanowało (np. kontrola moczu),
• nadmierna drażliwość, trudności ze snem.

U dzieci w wieku szkolnym i nastolatków objawy mogą być bardziej zbliżone do objawów dorosłych:

• natrętne wspomnienia lub koszmary,
• unikanie sytuacji przypominających o wydarzeniu,
• silne wybuchy złości, agresja lub drażliwość,
• trudności w szkole, brak koncentracji, spadek wyników w nauce,
• wycofanie się z kontaktów społecznych, zamknięcie w sobie,
• niskie poczucie własnej wartości, poczucie winy lub wstydu,
• objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha czy głowy bez wyraźnej przyczyny.

Zespół stresu pourazowego – co może go wywołać

PTSD (zespół stresu pourazowego) to zaburzenie psychiczne, które może wystąpić po przeżyciu lub byciu świadkiem traumatycznego wydarzenia. To naturalna reakcja na sytuacje, które przekraczają nasze możliwości radzenia sobie – takie, które wiążą się z silnym strachem, poczuciem zagrożenia, bezradnością lub szokiem.

PTSD może być spowodowane m.in. przez:

• poważny wypadek (np. samochodowy),
• przemoc fizyczną, seksualną lub psychiczną,
• napaść lub groźbę użycia przemocy,
• doświadczenie wojny lub bycie świadkiem działań zbrojnych,
• klęski żywiołowe (pożar, powódź, trzęsienie ziemi),
• nagłą śmierć bliskiej osoby,
• traumę z dzieciństwa (np. zaniedbanie, znęcanie się),
• przebywanie w toksycznym środowisku lub relacji.

PTSD – kto jest narażony?

PTSD może dotknąć każdego – jeśli doświadczył traumatycznego wydarzenia. Istnieją jednak czynniki, które zwiększają ryzyko jego wystąpienia.

Bardziej narażone są osoby, które przeżyły szczególnie ciężkie lub długotrwałe traumy, takie jak przemoc, wojna, napaść czy wypadek. Ryzyko wzrasta również u osób, które zostały fizycznie ranne podczas traumatycznego zdarzenia.

Większe ryzyko wystąpienia PTSD dotyczy także osób, które w dzieciństwie były narażone na przemoc, zaniedbanie lub inne formy krzywdzenia. Osoby pracujące w zawodach wysokiego ryzyka – jak żołnierze, ratownicy, policjanci czy pracownicy służby zdrowia – również częściej mogą doświadczać objawów tego zaburzenia.

Dodatkowo, PTSD częściej rozwija się u osób, które:

• zmagają się z innymi problemami psychicznymi (np. lękiem, depresją),
• mają w rodzinie historię zaburzeń psychicznych,
• nadużywają alkoholu lub substancji psychoaktywnych,
• nie otrzymują wystarczającego wsparcia społecznego ze strony rodziny lub bliskich.

PTSD Terapia Gliwice – leczenie

Najczęściej stosuje się psychoterapię, farmakoterapię (leczenie farmakologiczne) lub połączenie obu metod – w zależności od potrzeb i nasilenia objawów.

PTSD Terapia Gliwice

Psychoterapia to podstawowa i najczęściej zalecana forma leczenia PTSD. Pomaga zrozumieć, jak trauma wpłynęła na emocje, myśli i zachowanie, oraz uczy, jak sobie z tym radzić.

Do najskuteczniejszych metod należy terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga rozpoznać i zmienić negatywne schematy myślenia oraz unikać destrukcyjnych reakcji emocjonalnych. W ramach CBT stosuje się m.in. terapię ekspozycyjną (stopniowe oswajanie się z traumą) oraz restrukturyzację poznawczą (zmianę zniekształconych przekonań na temat siebie i wydarzenia).

Terapia może być prowadzona indywidualnie, grupowo lub online, w zależności od preferencji pacjenta i możliwości terapeuty.

Leczenie PTSD Gliwice – Farmakoterapia

W niektórych przypadkach lekarz psychiatra może zalecić leki, szczególnie jeśli objawy PTSD są silne i utrudniają codzienne funkcjonowanie. Najczęściej stosuje się:

• leki przeciwdepresyjne (np. z grupy SSRI),
• leki przeciwlękowe,
• czasami leki nasenne lub stabilizujące nastrój.

Farmakoterapia nie zastępuje terapii, ale może wspierać proces leczenia, łagodząc objawy takie jak lęk, napięcie, problemy ze snem czy obniżony nastrój.

Jak wspierać osobę z PTSD?

Wsparcie bliskich ma ogromne znaczenie w procesie zdrowienia osoby zmagającej się z zespołem stresu pourazowego (PTSD). Choć nie możesz „wyleczyć” traumy, możesz odegrać ważną rolę w powrocie tej osoby do poczucia bezpieczeństwa, stabilności i zaufania do innych.

Bądź obecny i cierpliwy

Sama Twoja obecność, gotowość do wysłuchania i spokojne towarzyszenie w trudnych momentach są bardzo cenne. Osoby z PTSD mogą wycofywać się z kontaktów, reagować lękiem lub złością – postaraj się nie brać tego do siebie i nie naciskaj.

Nie zmuszaj do rozmowy o traumie

Nie każda osoba chce lub potrafi mówić o tym, co przeżyła. Daj jej przestrzeń, ale pokaż, że jesteś, kiedy będzie gotowa. To Ty powinieneś/powinnaś dostosować się do jej tempa.

Zachęcaj do skorzystania z pomocy specjalisty

Delikatnie i bez oceniania możesz zasugerować kontakt z psychologiem lub psychiatrą. Wspólne poszukanie informacji czy wsparcie w umówieniu wizyty może być bardzo pomocne.

Dbaj o stabilność i poczucie bezpieczeństwa

Staraj się unikać chaosu, gwałtownych reakcji i sytuacji, które mogą kojarzyć się z traumą. Rutyna i przewidywalność pomagają osobie z PTSD poczuć się bezpieczniej.

Unikaj oceniania i doradzania na siłę

Zdania w stylu „musisz się wziąć w garść” czy „inni mają gorzej” mogą tylko pogorszyć samopoczucie. Skup się na empatii, zrozumieniu i akceptacji.

Zadbaj też o siebie

Wspieranie kogoś z PTSD może być emocjonalnie obciążające. Szukaj wsparcia również dla siebie – rozmowa z psychologiem, grupa wsparcia lub chwile odpoczynku są ważne, by nie wypalić się emocjonalnie.

Czy PTSD można zapobiec?

Jeśli Ty lub ktoś Ci bliski przeżył traumatyczne wydarzenie, istnieją sposoby, które mogą pomóc poradzić sobie z trudnymi emocjami i rozpocząć proces zdrowienia.

Oto kilka pomocnych strategii:

• Zadbaj o odpoczynek, zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną.
• Unikaj alkoholu, papierosów oraz pobudzających substancji, takich jak kofeina.
• Stopniowo wracaj do codziennych obowiązków i rutyny.
• Znajdź czas na rzeczy, które sprawiają Ci przyjemność.
• Spędzaj czas z bliskimi – rodziną i przyjaciółmi.
• Mów o swoich uczuciach lub zapisuj je – to może przynieść ulgę.
• Ogranicz śledzenie wiadomości i relacji medialnych dotyczących traumatycznego wydarzenia – zbyt częsty kontakt z nimi może pogłębiać stres.

Nieleczony zespół stresu pourazowego – konsekwencje

Nieleczony zespół stresu pourazowego (PTSD) może z czasem przybrać przewlekłą formę i prowadzić do poważnych trudności psychicznych oraz emocjonalnych. Jednymi z najczęstszych powikłań są depresja, zaburzenia lękowe, przewlekły stres, a także trudności w regulowaniu emocji. Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym większa szansa na złagodzenie objawów i uniknięcie długofalowych konsekwencji.

Niektóre osoby próbują radzić sobie z trudnymi wspomnieniami i napięciem, sięgając po alkohol, leki uspokajające lub inne substancje psychoaktywne. Choć może to chwilowo przynieść ulgę, w dłuższej perspektywie zwiększa ryzyko uzależnienia i pogłębia problemy psychiczne.

PTSD może również prowadzić do izolacji społecznej – osoby zmagające się z tym zaburzeniem często wycofują się z kontaktów z bliskimi, unikają spotkań towarzyskich i tracą zaufanie do innych. Taki stan może obciążać relacje rodzinne i powodować dodatkowy stres zarówno dla osoby chorej, jak i jej otoczenia.

Warto pamiętać, że PTSD nie musi definiować Twojego życia. Szukanie pomocy to nie oznaka słabości – to pierwszy, odważny krok w stronę zdrowia. Z odpowiednim wsparciem, terapią i zrozumieniem można odbudować poczucie bezpieczeństwa, relacje i codzienny spokój.

PTSD Terapia Gliwice – umów wizytę