Do fizjoterapeuty warto udać się z niemowlakiem w pierwszych tygodniach po narodzinach. Istnieją wyraźne symptomy, które sugerowałyby konsultację. Niektóre z nich mogą być we wczesnym etapie zauważone przez lekarza pediatrę, położną środowiskową lub samego rodzica. Bywa i tak, że rodzic potrzebuje upewnienia się czy naprawdę wszystko jest w porządku i podejmuje decyzję o konsultacji z fizjoterapeutą dziecięcym.
Kiedy udać się do fizjoterapeuty z niemowlakiem? Sygnały ostrzegawcze.
Problemy z leżeniem na brzuchu.
Niemowlę w swojej codziennej aktywności powinno być układane na brzuszku, dzięki temu uczy się pracy antygrawitacyjnej oraz doskonali umiejętności podnoszenia główki oraz podporów na podłożu. Warto tu nadmienić, by płaszczyzna na którą kładziemy malucha była twardszym podłożem (np. mata piankowa, kocyk). Dzięki temu dziecku łatwiej jest pracować na stabilnym podłożu w umiejętnościach podtrzymywania głowy i przenoszenia jej na obie strony. Dziecko powinno być odkładane na brzuszek regularnie parę razy w ciągu dnia według zasady „tyle czasu ile potrafi wytrzymać”. Sygnałem dla rodzica do zmiany ułożenia dziecka będzie pojawiający się płacz i symptomy sugerujące zmęczenie. Jeśli dziecko ma problem z leżeniem na brzuszku, warto to skonsultować z fizjoterapeutą i poznać przyczynę tego problemu.
Wzmożone napięcie mięśniowe.
Niepokojącym objawem dla rodzica będzie również odginanie się dziecka ku tyłowi zarówno podczas leżenia na brzuchu / na plecach jak i podczas noszenia na rękach. Odginanie głowy oraz tułowia do tyłu może świadczyć o wzmożonym napięciu mięśniowym. Dziecko prezentujące wzmożone napięcie mięśniowe może być niespokojne, płaczące, protestujące przy ubieraniu się (rodzic ma wrażenie, że nóżki dziecka są sztywne i stawiają opór w codziennej pielęgnacji).
Obniżone napięcie mięśniowe.
Obniżone napięcie mięśniowe będzie manifestowało się biernością i małą aktywnością ruchową dziecka. Takie niemowlę jest bardziej plastyczne podczas noszenia na rękach i nie odgina się ku tyłowi, nie ma sztywnych rączek lub nóżek. Jest spokojniejsze i cichsze. Jak zatem rozróżnić na ile opór stawiany przez dziecko to objaw wzmożonego napięcia mięśniowego a na ile norma w rozwoju ruchowym? Sugerowana jest tu wizyta u specjalisty pracującego na co dzień z niemowlętami.
Problemy z karmieniem.
Kolejnym symptomem sugerującym wizytę u fizjoterapeuty jest otwarta buzia dziecka oraz problemem z karmieniem. Podczas pobierania pokarmu, niemowlę nie powinno odginać się i prężyć. Ważne jest tutaj zachowanie obustronności podczas karmienia tak, aby zachować obustronne bodźcowanie dziecka. Głośne oraz nieefektywne (przerywane) karmienie również sugeruje problem w obrębie sfery orofacjalnej.
Asymetria ciała.
Podczas aktywności dnia codziennego warto zwrócić uwagę czy dziecko zachowuje obustronność, to znaczy odwraca głowę w prawo jak i w lewo, czy wykonuje obroty przez obie strony, czy pełza z użyciem naprzemiennych ruchów, siada przez obie strony, czy wstaje z prawej jak i z lewej kończyny dolnej. Brak obustronności we wspomnianych wzorcach ruchowych może świadczyć na przykład o asymetrii. Im szybciej niemowlę rozpocznie terapię, tym większe prawdopodobieństwo krótszego czasu prowadzenia rehabilitacji
ruchowej oraz sukcesu w kolejnych aktywnościach ruchowych dziecka.
Wspominając wcześniej o asymetrii warto zwrócić uwagę, czy dziecko wykazuje aktywność zarówno prawej jak i lewej rączki w sięganiu po zabawkę czy sięganiu dłoni do ust. Dominacja jednej kończyny górnej może sugerować problem w dalszych etapach osiągania kolejnych kamieni milowych. Warto zaobserwować niemowlę w leżeniu na brzuchu / na plecach, czy nie skraca tułowia układając się w kształt literki „C”.
Problemy z samoregulacją.
Wskazaniem do wizyty u specjalisty jest również problem z samoregulacją dziecka. Niemowlę które dużo płacze, ma problem z zasypianiem, jest wrażliwe na dotyk, wybudza się krzykiem a przy tym jest „nieodkładalne” może sugerować problemy sensoryczne dziecka lub występujący refluks.
Kiedy udać się do fizjoterapeuty z niemowlakiem? Wnioski.
Dla zapewnienia prawidłowego rozwoju dziecka, warto skonsultować się z fizjoterapeutą w celu nauczenia się prawidłowej pielęgnacji dziecka (noszenie, podnoszenie, pozycja do odbijania). Wyeliminuje to niepotrzebny niepokój u dziecka, a rodzicowi zapewni poczucie że w prawidłowy sposób wykonuje pielęgnację. Im wcześniej niemowlę zostanie zbadane i skonsultowane z fizjoterapeutą, tym szybciej można mu pomóc by nie doprowadzić do utrwalenia nieprawidłowych wzorców. Czas odgrywa tu bardzo istotną rolę, dlatego jeśli nie ma innych wskazań medycznych (sugerujących pilną wizytę od razu po urodzeniu) warto umówić wizytę do fizjoterapeuty w pierwszym miesiącu życia dziecka.
Informacja o autorze: Agnieszka Krajewska – mgr fizjoterapii, mgr pedagogiki specjalnej, certyfikowany terapeuta integracji sensorycznej i metody NDT Bobath. W mediach społecznościowych prowadzi konto „fizjo_pediatryczna” , autorka artykułów na temat rozwoju ruchowego dziecka.
